بسیاری از صاحبنظران بزرگ، در طول تاریخ تعلیم و تربیت، با ارائه نظرات و دیدگاه های ارزشمند خود، تعلیم و تربیت جهانی را تحت تاثیر قرار داده و منشا تحولات بزرگ در آن شده اند؛ از این رو آشنایی معلمان و مربیان ما با دیدگاه ها و نظرات آنان ضروری است. در این مقاله، زندگی نامه و عقاید و افکار ده تن از صاحبنظران بزرگ تعلیم و تربیت شامل کمینیوس، روسو، پستالوزی، هربارت، فروبل، ماکارنکو، دیویی، مونتسوری، پیاژه و بلوم به طور مختصر آمده است. اینان کسانی اند، که افکارشان در شکل گیری تعلیم و تربیت جدید در نقاط مختلف جهان موثر بوده است.

کمینیوس (1670 – 1592، Comenius)

کمینیوس، یکی از مربیان بزرگ تعلیم و تربیت اروپا در قرن هفدهم میلادی و یکی از بنیان گذاران تعلیم و تربیت جدید مغرب زمین است. او که زندگانی خود را در میان آشوب و جنگ های مذهبی و چه بسا دور از سرزمین خویش در آوارگی گذراند، از دوران مدرسه خود تجارب تلخی اندوخت، از این جهت با فراهم آوردن محتوایی نو برای تدریس در مدارس و ابداع روش های تازه تدریس، اصلاحاتی در زمینه تعلیم و تربیت به عمل آورد. از سوی دیگر، حوادث دلخراش و مصیبت بار جنگ های سی ساله اروپا، او را به این فکر انداخت که ریشه تمام دردها، مفاسد اجتماعی و حتی بین المللی در نبود تعلیم و تربیت کافی و صحیح است. لذا برای تسکین آلام و درمان بیماری های اجتماعی، پیشنهاد کرد که همگان بایستی از تعلیم و تربیتی همه جانبه برخوردار شوند. نظرات وی از جمله: برابری انسان ها در برخورداری از تعلیم و تربیت، مساوات دختران و پسران و بازبودن مرزها برای تبادلات فکری برای مردم آن زمان بسیار تازگی داشت. اولین کتاب درسی مصور در سال 1658 م توسط کمینیوس تهیه شد. او درباره روش آموزش شش اصل زیر را بیان کرده است:

1. طبیعت،هر کاری را، در زمانی مناسب انجام می دهد.

2. در طبیعت، نخست ماده و سپس صورت است؛ چنان که نخست تخم یا جنین است که بی شکل و بسان ماده است و پس از آن، موجودی با شکل معین می شود.

3. طبیعت راه خود را گام به گام می پیماید.

4. تحول طبیعی همواره از درون صورت می گیرد.

5. طبیعت، در پدید آوردن چیزها از حالت کلی آغاز می کند و به سوی حالت جزئی می رود.

6. طبیعت، هر چیزی را برای مقصودی پدید می آورد.

کمینیوس، با توجه به اصول فوق، نتیجه می گیرد: " بهترین دوره تربیت، دوره کودکی است. موضوعات درسی باید متناسب با سن دانش آموزان انتخاب شود. در آموزش هم باید ابتدا به خود اشیا و سپس به واژه ها و مفاهیم پرداخت. در آموزش زبان هم، خواندن متن، باید پیش از بیان قاعده کلی و دستور زبان باشد. در هر گونه آموزش باید ابتدا با نمونه ها آشنا شد و پس از آن با قاعده ها و قانون ها.

روسو (1778 – 1712،Rousseu)

ژان ژاک روسو در سال 1712م در ژنو متولد شد. او زندگی پر حادثه ای داشت و بخشی از عمر خود را در سرگردانی گذراند. کتاب هایش را چندین بار سوزاندند. اما او همه را دوباره نوشت و به هر ترتیب بود عقاید و نظرات خود را منتشر کرد. دو کتاب "امیل" و "قرار داد اجتماعی" از آثار مشهور روسو، به زبان های مختلف ترجمه شده است. روسو اغلب عمر خود را در شهرهای مختلف گذراند. دیدگاه ها و نظرات مهم او به شرح زیر است: روسو در کتاب "امیل" و سایر آثارش به عالم طبیعی اعتقاد فراوانی دارد و معتقد است، هر چیزی به همان صورتی که پرورده قدرت آفریدگار جهان است خوب است. ولی متاسفانه هر چیزی در دست انسان، تغییر ماهیت می دهد. انسان در طبیعت نیک است، ولی جامعه او را بد می کند. انسان در حالت طبیعی آزاد است، ولی جامعه او را به بردگی می کشاند. از نظر وی، تعلیم و تربیت چنانچه بخواهد با طبیعت همنوا شود، باید به کودک احترام بگذارد. از آنجا که کودکان از نظر طبیعی با یکدیگر متفاوت هستند، آموزش و پرورش باید فردیت کودک را مورد توجه قرار دهد. وی توصیه می کرد: " کار تعلیم و تربیت را با شناخت دانش آموزان آغاز کنید! " به عقیده وی، قبل از اینکه کودک توانایی فهمیدن به دست آورد، نباید به او چیزی آموخت. آموزش و پرورش کودک باید کم تر گفتاری و بیش تر حسی و تجربی باشد. به عبارت دیگر، به جای این که کودک مطلبی را به طور مستقیم از کتاب بیاموزد، می تواند آن را از طریق تجربه مستقیم فرا گیرد. پاها، دست ها و چشم ها، نخستین معلمان کودک هستند و جایگزین کردن کتاب به جای آنها، به منزله آن است که کاربرد عقل و خرد را از دیگران بیاموزد.

روسو می گوید: " انسان به وسیله سه استاد تربیت می شود: طبیعت، اشیا و انسان های دیگر. تربیت آن گاه بدرستی صورت می گیرد که این تاثیرهای گوناگون با هم هماهنگ باشند. " روسو معتقد است: " آموزگار خوب کسی نیست که در کم ترین زمان، بیش ترین چیزها را آموزش می دهد؛ بلکه کسی است که شوق به آموختن و فهمیدن را در شاگرد بر می انگیزد؛ زیرا هدف آموزش و پرورش گردآوری و انباشتن اطلاعات نیست، بلکه به کار بردن توانایی اندیشیدن و فهمیدن است. انسان در اثر تربیت باید چنان بار آید که بتواند در کارهای گوناگون وظیفه خود را همچون یک انسان انجام دهد، در شرایط گوناگون درست رفتار کند و برای خوب زندگی کردن آگاه شود. " افکار روسو در آن زمان مورد پذیرش بسیاری از افراد قرار نگرفت و پارلمان پاریس کتاب "امیل" را مغایر با مذهب و مصلحت کشور دانست و دستور سوزاندن آن را صادر کرد.

پستالوزی (1827 – 1746، Pestalozzi)

پستالوزی از مربیانی است که آثار متعددی تالیف و آرای خود را از طریق این آثار نشر کرده است. او به کودکان بی سرپرست و محروم خدمات فراوانی ارائه کرد؛ حتی بخشی از مزرعه خود را به مدرسه تبدیل کرد و در آن به تعلیم و تربیت کودکان مستمند پرداخت. دیدگاه ها و نظرات مهم تربیتی وی به شرح زیر است: پستالوزی تعلیم و تربیت را رشدی طبیعی، فزاینده و هماهنگ می دانست که شامل تمام توانایی ها و استعدادهای کودک می شد. به نظر وی، جسم، ذهن و عاطفه باید به طور توامان پرورش می یافتند.

مبنای روش پستالوزی بر این اعتقاد پایه گذاری شده بود که می گفت: " حواس ما، مخازن دانش ما هستند. " این عقیده موجب شد که اشیای واقعی در درس گنجانده شوند. در این روش، کودک مشاهدات و تجارت عملی خود را به شیوه ای تحلیل و مطابق با آنچه که در گنجینه حواس داشت، می فهمید. به علاوه هدف، تنها آشنایی با مجموعه ای از حقایق نبود بلکه کاربرد آن ها نیز مورد توجه بود. از این رو در آموزشگاه های پستالوزی، کارهای عملی و آموزش های حرفه ای، هم به عنوان منبعی برای زندگانی اقتصادی کودکان و هم به عنوان پایه آموزش های نظری اهمیت و نقش داشتند. آموزش های دینی و اخلاقی نیز مورد توجه پستالوزی بودند. او در این زمینه چنین بیان کرده است: " انسان، آن گاه خدا را می شناسد، که خود را بشناسد. هیچ کس نمی تواند تنها از راه گفتار، کسی را به سوی دین هدایت کند. این کار با کردار ممکن است. چه سودی دارد به کودک یتیم بگوییم که پدری در آسمان ها دارد. اگر کودک یتیمی را مانند فرزند خود بزرگ کنید، آموخته اید که پدری در آسمان ها دارد؛ همان خدایی که شما را چنان آفریده است که کودک یتیم را همچون فرزند خود بنگرید. "

پستالوزی در آموزش، محبت را اساس کار خود قرار می داد و انظباط خشک و توام با خشونت که در آن زمان رایج بود، در روش او به کار گرفته نمی شد، پستالوزی بخش عمده ای از فعالیت های خود را به تربیت معلمان پرداخت و همواره معلمانی برای آموزش روش وی از نقاط مختلف جهان به نزد او می آمدند.

هربارت (1841 – 1776،Herbart)

هربارت، مربی آلمانی بود که مطالعات عمیقی در فلسفه آموزش و پررش داشت و مدت ها به تدریس آن پرداخت. وی از شخصیت هایی بود که می خواست تعلیم و تربیت را بر پایه های استوارتری قرار دهد. به این منظور آن را به صورت رشته ای علمی و دانشگاهی درآورد. حتی یک مدرسه تجربی تاسیس کرد و عقاید و افکار خود را در آن به آزمایش گذاشت. افکار و اندیشه های تربیتی هربارت به شرح زیر است: هربارت بر این عقیده بود که: " آموزش درست، آن است که با علائق کودکان همراه باشد؛ زیرا علاقه و توجه با یکدیگر ارتباط نزدیک دارند." او توجه را دو نوع می دانست؛ یکی توجه خود به خودی، که کودک آزادانه و به میل خویش بروز می دهد و دیگری توجه اجباری که کودک به سوی آن برانگیخته می شود. هربارت حفظ کردن حقایق مجزا از یکدیگر را غلط می پنداشت و آن دسته از حقایق را برای آموختن انتخاب می کرد که با هدف های مورد نظر خود ارتباط داشتند. او برای آموزش مراحل زیر را قائل بود:

1. آمادگی: کودک برای یادگیری و شناخت باید به موضوع مورد یادگیری علاقه داشته باشد و در این مرحله، ذهن او باید برای آموختن آماده شود.

2. ارائه مطالب: در این مرحله، مطالب تشریح و درس ارائه می شود.

3. ربط یا تداعی: در این مرحله، کودک مطالب جدید را با آموخته های قبلی خود ارتباط می دهد و تشابهات و تفاوت های دانستنی های قبلی با درس جدید مشخص می شود.

4. تعمیم: این مرحله، شامل تدوین قواعد، اصول و تعریف ها است.

5. کاربرد: در این مرحله، دانش آموز استنباط خود را از اصول کلی که در مرحله چهارم به دست آورده است، به آزمایش می گذارد و عملا آن را به کار می گیرد.

طبق نظر هربارت، آموزش به معنی دقیق آن، فراهم آوردن زمینه پدید آمدن اندیشه های تازه و پیوند آن ها با اندیشه های پیشین است. به عقیده وی، آموزش پایه پرورش است؛ زیرا با سازمان دادن به اندیشه ها، دلبستگی و انگیزه پدید می آید و در چگونگی رفتار و منش تاثیر می گذارد و دامنه این تاثیر به جنبه های ذوقی و اخلاقی گسترش می یابد.

فروبل (1852 – 1782،Frobel)

فروبل، مربی بزرگ آلمانی در سال 1782م در آلمان متولد شد. وی دوران کودکی را با سختی گذراند و چون والدینش از او استنباط درستی نداشتند، به صورت مردی کمرو و درونگرا درآمد. فروبل سال ها از شغلی به شغلی دیگر می پرداخت تا این که در مدرسه کوچکی، واقع در فرانکفورت به تدریس پرداخت و به شغل معلمی علاقه مند شد. او برای مطالعه در روش آموزش پستالوزی که در آن زمان معروف بود، به سویس سفر کرد و پس از مطالعه به آلمان بازگشت. و در سال 1816م، مدرسه کوچکی بر اساس روش آموزش پستالوزی دایر کرد.

و به تدریج به شرح دیدگاه ها و نظرات تربیتی خود و تالیف کتاب و مقاله پرداخت. فروبل اولین بنیانگذار مهد کودک (به نام باغ کودکان)بود. نظرات تربیتی مهم وی به شرح زیر است: فروبل معتقد بود که: " تعلیم و تربیت باید شخصیت کودک را پرورش دهد و اساسا این رشد باید خودجوش باشد. " فروبل برنامه های کودکستان خود را طوری سازمان داد که کودک را به طور خود جوش به فعالیت وامی داشت. حرکت، بازی، شعر، شناخت رنگها، داستان و انواع فعالیتهای مختلف، اساس کار کودکستان وی بود. وی سه نوع مواد ویژه در آموزش به کار می گرفت: شعرهای کودکانه، اسباب بازی و سرگرمی. اسباب بازی و سرگرمی، فعالیت های جسمی کودکان را به کار می گرفتند. اسباب بازی ها در آن زمان به شکل های مختلف ساخته می شدند. سرگرمی ها هم از موادی بودند که قابلیت شکل پذیری داشته باشد؛ مانند گل رس، شن و مقوا. فروبل روی داستان هم بسیار تاکید داشت. پس از این که معلم داستان را نقل می کرد، اثر آن در بیان کودک، در شعرهایش و در بازی های او نمایان می شد. فعالیت های مختلف عملی فروبل در آموزش، موجب توجه فراوان به آموزش عملی شد. به عقیده فروبل، کار و نقش مربی تنها راهنمایی و هدایت شاگردان بود. وی عقیده داشت که در ذات هر موجودی، غایتی نهفته که با او آفریده شده است؛ ولی این مقصود، با تعلیم و تربیت تحقق می یابد.تربیت نیز یک مقصد دارد و آن پروردن طبیعت حقیقی و خدایی انسان و نمایان کردن جنبه های ابدی و بی پایان او است.

ماکارنکو (1939 – 1888،Makarenko)

ماکارنکو در روستایی واقع در اوکراین روسیه متولد شد. او پس از طی دوره تعلیمات عمومی، یک دوره تربیت معلم یکساله گذراند و در مدرسه ای مشغول تدریس شد. در نخستین سال تدریس، شاهد انقلاب 1905م در روسیه شد و برای پی بردن به علل انقلاب، به مطالعه کتب مارکسیستی پرداخت. در سال 1914م وارد موسسه معلمان شد و در سال 1917م با دریافت نشان طلا از آن جا فارغ التحصیل شد و به عنوان دانشجوی ممتاز و معلم طراز اول روسیه شهرت یافت. آن گاه مدیریت یک مدرسه ابتدایی را بر عهده گرفت و توانست کار مدرسه را با فعالیت های کشاورزی درهم آمیزد. سپس مسوولیت تربیت کودکان آواره بر اثر جنگ جهانی اول و جنگ های داخلی سال های 21- 1918 به وی واگذار شدو ماکارنکو با کوشش فراوان و با تشکیل موسسه تربیتی جمعی، به تربیت آنان پرداخت و شیوه تربیتی او به عنوان الگو در آموزش و پرورش مطرح شد. ماکارنکو با تربیت کردن شاگردان فراوان، پذیرش مسوولیت چندین موسسه بزرگ تربیتی و تالیف آثار ارزشمند، خدمات فراوانی ارائه کرده است.

نظرات و دیدگاه های مهم او به شرح زیر است: از دیدگاه ماکارنکو، مربیان باید هدف های خود را از مطالعه نیازهای جامعه به دست آورند. تعلیم و تربیت باید متوجه رشد عقلانی، آموزش حرفه ای، سیاسی و اخلاقی باشد. انسان تربیت یافته باید سواد و اطلاعات سیاسی داشته و فعال باشد. از نظر شخصی هم منضبط، متعادل، مصمم، آینده نگر و به اهداف و رفتار جمعی پایبند باشد.

ماکارنکو مروج تربیت جمعی بود و ویژگی های این نوع تربیت را چنین برشمرده است: " موسسه تربیتی جمعی، محلی برای گردهمایی یک عده شاگرد در یک محل نسیت، بلکه یک سازو کار اجتماعی و زنده است که توانایی ها و مسوولیت هایی دارد و برای روابط درونی و متقابل دارای الگوی خاص خود است. " از ماکارنکو مقالات و کتب فراوانی به چاپ رسیده که او در آن ها، افکار و اندیشه های خود را بویژه درباره تربیت جمعی مطرح کرده است. برخی از کتاب های وی، از جمله کتاب " شکوفایی تن و جان " به فارسی نیز ترجمه شده است.

جان دیویی (1952 – 1859،john Dewey)

جان دیویی از مربیان بزرگ به شمار می رود. او در سال 1859م در برلینگتون آمریکا متولد شد. دیویی فوق العاده کمرو و کم حرف توصیف شده است. در آغاز جوانی، دوره دبیرستان و سال های نخست دانشگاه، هوش و استعدادی قوی از خود نشان نداد؛ به گونه ای که در هنگام تحصیل در دبیرستان در حد متوسط بود و احتمال داده نمی شد بتواند برای تحصیلات عالی وارد دانشگاه شود؛ اما به هر حال به دانشگاه راه یافت و سال هال آخر تحصیل در دانشگاه، نقطه عطفی در افکار او بود؛ چنان که نشانه های خلاقیت فکری و فعالیت فلسفی از خود بروز داد.

دیویی پس از اتمام تحصیلات در دانشگاه، آرا و نظرات تربیتی خود را مطرح کرد. او در دانشگاه شیکاگو مدرسه ای تاسیس کرد که حکم آزمایشگاه را داشت. سپس به دانشگاه کلمبیا رفت و در تالیفاتش، اندیشه های تربیتی خود را منتشر کرد. از آن پس افکار و نظرات وی در تحولات آموزش و پرورش در سطح جهان موثر واقع شد. مقالات و کتب فراوانی از دیویی به چاپ رسیده که تعدادی از آن ها به سایر زبان ها و از جمله به زبان فارسی ترجمه شده است. بخشی از دیدگاه ها و نظرات تربیتی مهم دیویی به شرح زیر است: از نظر دیویی، تجربه و تفکر، در تربیت بسیار مهم تلقی شده است. انباشتن اطلاعات بی معنی در ذهن، یادگیری و فهم واقعی نیست. یادگیری واقعی از طریق تجربه، یعنی تاثیر و تاثر متقابل فرد با محیط صورت می گیرد، تفکر و تحقیق علمی را دیویی شامل پنج مرحله دانسته است. در مرحله اول، انسان به عمل و تجربه می پردازد. در مرحله دوم، به مساله ای برخورد می کند. در مرحله سوم، اطلاعاتی درباره آن مساله گردآوری می کند. در مرحله چهارم، به کمک آن اطلاعات راه حل می جوید. در مرحله پنجم، پس از انتخاب راه حل دوباره به عمل و تجربه روی می آورد. وی معتقد است: " هدف تربیت نباید ثابت باشد، بلکه باید آمیخته با عمل باشد. هدف عمده تربیت رشد و توسعه است که فرایندی مستمر می باشد. " دیویی پنج اصل زیر را در تربیت بیان کرده است:

1. اصل استمرار و پیوستگی: تعلیم و تربیت که بر اساس تجربه است، استمرار و پیوستگی دارد.

2. اصل رابطه متقابل: در تجربه بین فرد و محیط، رابطه متقابل وجود دارد.

3. اصل کنترل اجتماعی: هر فردی به طور گسترده تحت کنترل اجتماعی است. این کنترل احساس آزادی فرد را از بین نمی برد. مربی نیز از تحمیل و کنترل فردی باید جلوگیری کند و کنترل جمعیت را بر محیط حاکم کند.

4. اصل آزادی: مربی باید رغبت ها و گرایش های کودک را در نظر بگیرد و با هدایت آن ها از اجبار و تحمیل خودداری کند.

5. اصل هدف: آموزش و پرورش صحیح باید هدف هایی قابل انعطاف و قابل تطبیق با شرایط و مقتضیات جدید و غیر تحمیلی و متناسب با رغبت های کودکان داشته باشد.

مونتسوری (1952 – 1870،Montessori)

خانم ماریا مونتسوری، نخستین زنی بود که در سال 1896م از دانشگاه رم به دریافت درجه دکترای پزشکی نائل آمد و سپس عهده دار تدریس درباره تعلیم و تربیت کودکان استثنایی به معلمان در رم شد و خود نیز به تحصیل در زمینه های کودکان استثنایی، فلسفه و روان شناسی تجربی پرداخت. او در رم " خانه کودکان " را تاسیس کرد و با انتشار کتاب " روش تعلیم و تربیت و فعالیت های گسترده در خانه های کودکان " آرا و نظریات خود را منتشر کرد. وی با تاسیس مرکز تحقیقات تربیتی کلیسای اطفال و فعالیت در یونسکو، بر دامنه فعالیت هایش افزود و به برخی کشورهای امریکای شمالی، اروپایی و آسیایی سفر کرد. مقالات و کتاب های وی به اغلب زبان ها ترجمه و منتشر شده است.

دیدگاهها و نظریات تربیتی مهم وی به شرح زیر است:

مونتسوری، کودک را کاملا آزاد می داند و لازمه آزادی را عدم مداخله در کارهای او بیان می کند. او عقیده دارد که فرد آزاد باید استقلال داشته باشد. لازمه داشتن استقلال این است که کودک شخصا و بدون کمک گرفتن از دیگران، کار انجام دهد.فایده تعلیم و تربیت در خودجوش بودن آن است؛ به این معنی که وقتی کودک با وضعیت کلی وظیفه اش آشنا می شود، می تواند خود به تنهایی آن را ادامه دهد. چنانچه کودک اشتباه کند، فرصت خواهد داشت تا خطای خود راکشف و برطرف سازد. در مدرسه مونتسوری، کودک فعالیت مورد علاقه خود را برمی گزید و آن را بدون دخالت دیگران انجام می داد، مگر این که آن فعالیت باعث مزاحمت سایر کودکان می شد. او به تربیب حسی و عضلانی توجه داشت. هدف او این بود که از طریق تمرین هایی مانند: دقت کردن، مقایسه کردن و تمیز دادن، حواس کودک را تقویت کند. مونتسوری آموزش خواندن و نوشتن به کودکان را تا قبل از شش سالگی، مفید نمی دانست. وی در آموزش خواندن و نوشتن روش دقیقی به کار می برد و در آن سعی می کرد تا هر نوع آموزش مستقیم و تقلیدی را حذف کند. او همواره از نوشتن آغاز می کرد و معتقد بود که کودک در نوشتن، از وجود درونی خویش، از آنچه می شناسد، از آنچه فکر می کند، کلمه ای که در ذهنش هست و باید بیان شود، شروع می کند؛ در حالی که خواندن، کلمه به عنوان چیزی خارجی است که باید فراگرفته شود.

ژان پیاژه (1980 – 1896، j. piajet)

ژان پیاژه در سال 1896م در شهر نوشاتل سویس به دنیا آمد. او پس از گذراندن تحصیلات ابتدایی به تحصیل در زیست شناسی و فلسفه پرداخت و درجه دکترای خود را در رشته جانور شناسی دریافت کرد. با توجه به علاقه خود، به تحقیق و تفکر در علوم انسانی و بویژه در روان شناسی کودک پرداخت و با ادواردکلاپر که از روان شناسان و محققان معروف به شمار می رفت و رئیس موسسه علوم تربیتی معروف به موسسه ژان ژاک روسو بود، همکاری کرد. در سال 1940 م پس از وفات کلاپارد، جانشین وی شد و علاوه بر آن، به تدریس در دانشگاه های ژنو و پاریس پرداخت. مدتی هم در دفتر بین المللی تعلیم و تربیت اشتغال داشت. وی آثار علمی، مقالات و کتب فراوانی تالیف کرد که تعدادی از آن ها به زبان فارسی نیز ترجمه شده است. دیدگاه ها و نظریات مهم پیاژه به شرح زیر است: پیاژه با مطالعه روی هوش و مراحل رشد انسان، می گوید که اساسی ترین کارکردهای هوش، فهم و ابداع است. این دو از هم تفکیک ناپذیرند. وی مراحل رشد ذهنی را چهار مرحله زیر دانسته است: مرحله اول: حسی و حرکتی که از تولد تا دوسالگی را شامل می شود. مرحله دوم: هوش نمادی یا نشانه ای که دو تا هفت سالگی را شامل می شود. مرحله سوم: مرحله هوش عینی یا انضمامی است که از هفت تا یازده سالگی را شامل می شود. مرحله چهارم، هوش نظری یا صوری است که یازده سالگی به بعد را در بر می گیرد. پیاژه هر یک از مراحل فوق را به اجزای کوچک تر نیز تقسیم کرده است.

به طور کلی در مرحله اول، کودک تنها از ادراک حسی و حرکتی به عنوان ابزار استفاده می کند و قادر به تفکر و تصور نیست. در مرحله دوم، کودک می تواند اشیا یا رویدادهایی را که در زمان حال قابل ادراک نیستند، به وسیله علائم یا نشانه های متفاوت و از طریق یادآوری تصور کند. سخن گفتن و نقاشی کردن از آثار این مرحله است. در مرحله سوم کودکان توانایی عملیات منطقی گوناگون را – البته تنها در مورد پدیده های عینی – به دست می آورند. در مرحله چهارم فرد قادر می شود تا درباره واقعیت های انتزاعی تفکر و امور را تجزیه و تحلیل کند. مراحل رشد ذهنی پیاژه، در برنامه ریزی درسی و تهیه و تدوین مواد آموزشی و فعالیت های یادگیری برای کودکان کاربردهای فراوانی دارد. به عقیده پیاژه، نظام آموزش و پرورش باید از یک سو روش های علمی، نیازها و ارزش های اجتماعی را تشخیص دهد و در برنامه ها و رشته های تحصیلی بگنجاند و از سوی دیگر، کودکان و نوجوانان را از لحاظ قدرت یادگیری بشناسد و با روش های مناسب، آنان را به هدف های تعیین شده نزدیک کند، پیاژه روی فعال بودن کودکان در امر آموزش تاکید می کند و به توصیه روش فعال در تدریس می پردازد. در آموزش کودکان، بویژه در سنین پایین هم آموزش های عملی و هم آموزش به کمک حواس را مورد تاکید قرار می دهد.

بنجامین بلوم (1999 – 1913 Benjamin Bloom)

بنجامین بلوم در سال 1913 م، در لنسفورد واقع در پنسیلوانیا متولد شد و در سال 1999م وفات یافت. او دوره لیسانس و فوق لیسانس را در سال 1935م در دانشگاه پنسیلوانیا گذراند و دوره دکترای تعلیم و تربیت را در سال 1942م در دانشگاه شیکاگو به پایان رساند. سپس به عضویت ستاد آزمون های دانشگاه شیکاگو درآمد.

تا مدت ها مسوولان تعلیم و تربیت کشورهای مختلف از وی برای مشاوره های تربیتی دعوت به عمل می آوردند. وی به عنوان معلم، محقق و استاد، خدمات فراوانی ارائه کرد. از وی هیجده عنوان کتاب به چاپ رسیده که تعدادی از آن ها به زبان فارسی نیز ترجمه شده است.

دیدگاه ها و نظریات اساسی او به شرح زیر است:

" طبقه بندی هدف های تربیتی":

بلوم با همکاری تعدادی از همکاران خود، هدف های آموزشی را (هدف هایی که دانش آموزان پس از طی کردن یک دوره آموزشی می توانند به آن ها دست یابند)طبقه بندی کرد. طبقه بندی آن ها بسیار مشهور است. در این طبقه بندی، هدف های آموزشی در سه حیطه یا حوزه شناختی، عاطفی و روانی – حرکتی تقسیم بندی شده است. در حوزه شناختی، دانش، معلومات و مهارت های ذهنی قرار گرفته اند. در حوزه عاطفی، علائق، انگیزش و نگرش ها قرار گرفته اند و در حوزه روانی وحرکتی هم فعالیت هایی مطرح شده اند که هم جنبه جسمانی و هم روانی دارند؛ مانند نوشتن یا تایپ کردن. طبق طبقه بندی بلوم، هدف ها در حوزه شناختی شش نوع و عبارتند از:

1. دانش؛

2. فهمیدن؛

3. کاربستن؛

4. تحلیل؛

5. ترکیب و

6. ارزشیابی.

این شش نوع هدف از ساده به مشکل هستند، هدف ها در حوزه عاطفی نیز پنج مرحله زیر را دارد:

1. دریافت کردن (توجه کردن)؛

2. پاسخ دادن؛

3. ارزش گذاری؛

4. سازمان دادن ارزش ها؛

5. تشخیص دادن به وسیله یک ارزش یا مجموعه ای از ارزش ها.

حوزه روانی – حرکتی را بلوم و همکارانش در اجزای کوچک تر طبقه نکرده اند؛ ولی در هر صورت، این حیطه شامل فعالیت هایی مانند نوشتن، تایپ کردن، نواختن آلات موسیقی، ورزش کردن، انجام دادن مشاغل و حرفه های گوناگون است.

یادگیری در حد تسلط:

از دیگر نظرات مهم بلوم، " یادگیری در حد تسلط " است. طبق این نظریه، اگر روش تدریس، هشیارانه و با نظم باشد، اگر در هنگام برخورد با مشکلات، بموقع به کمک دانش آموزان بشتابیم، اگر وقت لازم را برای یادگیری مطالب فراهم کنیم و اگر ملاک روشنی برای سنجش مطالب یادگیری تعیین کنیم، اکثر دانش آموزان به سطح بالایی از یادگیری نائل می شوند. بلوم و همکارانش در این باره تحقیقات فراوانی انجام داده اند و موفقیت آن را آزموده اند.

منابع

1. بلوم؛ بنجامین، ویژگی های آدمی و یادگیری آموزشگاهی، ترجمه علی اکبر سیف، تهران، مرکز نشر دانشگاهی، 1363.

2. بلوم؛ بنجامین و دیگران، طبقه بندی هدف های پرورشی کتاب اول حوزه شناختی، ترجمه علی اکبر سیف و خدیجه علی آبادی، تهران، انتشارات رشد، 1368.

3. پژوهشکده حوزه و دانشگاه، فلسفه تعلیم و تربیت، تهران، سازمان سمت، 13.

4. سیف؛ علی اکبر، روان شناسی پرورشی، تهران، انتشارات آگاه، چاپ نهم، چاپ نهم، 1372.

5. شاتو؛ ژان، مربیان بزرگ، ترجمه غلامحسین شکوهی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.

6. صفوی؛ امان الله، روند تکوینی و تطبیقی تعلیم و تربیت جهانی در قرن بیستم، تهران، انتشارات رشد، 1366.

7. نقیب زاده، میر عبدالحسین، نگاهی به فلسفه آموزش و پرورش، تهران، ظهوری، چاپ

دوم، 1365.

8. Elliot W. Eisner, Benjamin bloom. Prospects vol xxx No3, sep 2000.

وایلد کارد (WildCard)کاربرد های زیادی میتونه داشته باشه ولی یکی از بیشترین کاربردهاش که معمولا کاربران زیادی هم دنبالش هستند، راه اندازی یک سیستم وبلاگ دهی هست مثل وردپرس شبکه، که امکان راه اندازی چنین سایتی را به شما می دهد، ولی برای این که واستون کار کنه و یا به عبارتی وقتی شما سایت را راه اندازی کردید، کاربر شما بتواند با نام دلخواه خودش یک ساب دامنه ایجاد و بدون اینکه ایجاد ساب دامین فیزیکی انجام شود و یا شما بخواین درگیر ساخت ساب دامنه برای هر کاربر باشین.

یک مورد دیگه هم برای سایت های فروشگاهی کاربرد داره، برای فروشگاه هایی که امکان همکاری در فروش هم میخواهند راه اندازی کنند.

به سراغ آموزش فعال کردن ساب دامین وایلدکارد میرویم.

برای فعال کردن وایلدکارد حتما باید مدیر سرور باشید و در صورتی که مدیر سرور نیستید حتما باید از پشتیبانی هاست درخواست نمائید تا این امکان را برای شما فعال نماید.

به صورت ادمین وارد کنترل پنل دایرکت ادمین شوید و و از قسمت DNS Administration دامنه مورد نظر که میخواین این امکان واسش فعال شود را پیدا و واردش شوید و در این قسمت باید یک A Record با نام * و با آی پی سرور ایجاد کنید

در صورتی که مدیریت نیم سرور (DNS Managment)برای کاربران فعال باشد این قسمت را خود یوزر از طریق پنل کاربری می توانید A Record با نام * را ایجاد کنید

لازم با ذکر هست که با ایجاد یک ساب دامنه با نام * هم دقیقا همین کار انجام می شود.

تا اینجای کار را خود یوزر هم می تواند انجام دهد ولی قسمت بعدی را فقط مدیر سرور می تواند انجام دهد.

همین طور که در سطح ادمین هستین وارد Custom HTTPD Configurations شوید و دامنه مورد نظر که میخواین این امکان واسش فعال شود را پیدا و واردش شوید و مانند تصویر زیر دستور زیر را در کادر خالی وارد و تغییرات را ذخیره نمائید.

|ServerAlias *.|DOMAIN

از ویکی‌پدیا، دانشنامه آزاد

لاکتولوز

لاکتولوز (به انگلیسی: LACTULOSE)

رده درمانی: ملین هیپراسموتیک

اشکال دارویی: شربت

موارد مصرف

لاکتولوز به‌عنوان ملین هایپراسموتیک دفع مدفوع را آسان می‌کند. این دارو برای کاهش آمونیاک خون نیز در آنسفالوپاتی کبدی مصرف می‌شود.

مکانیسم اثر

لاکتولوز نوعی کربوهیدرات صناعی است که در روده توسط باکتری‌های فلور طبیعی روده به‌اسید لاکتیک، اسید فرمیک و اسید استیک تبدیل می‌شودو فشار هیپراسموتیک ایجاد می‌کند. این‌عمل باعث جذب آب و افزایش حجم محتویات روده و در نتیجه افزایش حرکات پریستالتیک روده می‌شود.

عوارض جانبی

لاکتولوز داروی کم عارضه‌ای است اما عوارض جانبی آن کرامپ، اسهال، ایجاد گاز، آروغ زدن، سکسکه، اسهال، ناراحتی معده، نفخ وافزایش تشنگی می‌باشد.

منابع

فرهنگ داروهای ژنریک ایران، دکتر حشمتی ، 1387

هایتان را بصورت کشیده نگاه می دارید، دست ها اندکی لرزش پیدا می کنند. این لرزش اندک و سریع طبیعی می باشد.

تقسیم بندیهای رعشه:

1- سرعت رعشه (فرکانس) که یا سریع است و یا آهسته.

2- دامنه رعشه که یا خشن است و یا ظریف.

3- شدت و تناوب رعشه.

4- رعشه در هنگام استراحت، حرکت و یا انتهای حرکت هدفمند.

انواع رعشه:

1- رعشه ایستا و یا در حالت استراحت(resting/static tremor): لرزشی است که در دستها و یا پاها وقتی عضلات در حالت استراحت بوده و کاملا در برابر گرانش زمین حمایت شده باشند (قرار داشتن دستها روی دسته مبل)روی می دهد. این لرزش با انجام حرکات ارادی کاهش می یابد. علل آن می تواند پارکینسون، بیماری ویلسون (مسمومیت با فلز مس)و یا مسمومیت با فلزات سنگین باشد. این نوع رعشه آهسته و خشن می باشد.

2- رعشه حرکتی و یا جنبشی(action/kinetic tremor): لرزشی است که هنگام انجام عملی مانند حرکت قلم بروی کاغذ ایجاد می شود. این رعشه آهسته اما پردامنه است. این رعشه با حرکت اندام درگیر ایجاد و با بی حرکتی آن ناپدید می شود. علل آن می تواند رعشه فامیلی، بیماری ام اس(ms)، تومور مغزی، الکلیسم، سکته، اختلالات متابولیک و یا مصرف بیش از اندازه آرام بخشها باشد. نوعی رعشه حرکتی وجود دارد که رعشه هدفمند(intention tremor)نامیده می شود. این نوع رعشه وقتی دست به سمت یک هدف مشخص هدایت می شود و یا حرکت با چشم هدایت می شود ایجاد می گردد.

3- رعشه وضعیتی(postural tremor): لرزشی است که در دستها و یا بخش دیگری از بدن هنگامی که در یک وضعیت خاص بطور ثابت نگاه داشته می شوند (به ویژ در برابر گرانش زمین)ایجاد می شود، مثل کشیده نگاه داشتن دستها. علت آن می تواند استرس، الکلیسم، مصرف برخی داروها (ضد افسردگی ها)، مسمومیت با فلزات سنگین، بیماری ویلسون و رعشه فامیلی باشد.

رعشه فامیلی (essential/familial tremor):

لرزش در این نوع رعشه ظریف و سریع است. این نوع رعشه معمولا موروثی بوده و در هر سنی ممکن است بروز یابد، اما با افزایش سن تشدید می شود. این رعشه ممکن است تارهای صوتی و سر را نیز درگیر کند. علت آن ناشناخته است. هنگام فعالیت(نوشتن و یا بلند کردن لیوان)ایجاد می شود و با بی حرکتی متوقف می شود. این نوع رعشه معمولا دوطرفه است. مصرف الکل می تواند از این نوع لرزش بکاهد، اما الکل راه درمان مناسبی برای آن نیست.(essential)یعنی این نوع لرزش مرتبط با بیماری دیگری نمی باشد.

رعشه ارتواستاتیک (orthostatic tremor):

نوع نادری از رعشه است که در آن هنگامی که فرد بطور ثابت می ایستد، در دستها و پاها ایجاد لرزش می شود که با حرکت و یا نشستن لرزش متوقف می شود.

نکته: تمام رعشه ها هنگام خواب یا کاملاً ناپدید شده و یا بسیار کاهش می یابند.

نکته: رعشه ایستا به علت اختلال در سلولهای عصبی مخ و رعشه حرکتی به علت آسیب به مخچه ایجاد می شود.

فاکتورهایی که رعشه را افزایش می دهند:

1- استرس و اضطراب.

2- خستگی و فعالیت فیزیکی شدید.

3- مصرف الکل و محرومیت از الکل.

4- پر کاری غده تیروئید.

5- مصرف کافئین و سایر محرک ها.

رعشه طبیعی:

لرزش دستها و دیگر اعضا در افراد کاملا سالم می تواند به علل ترس شدید، گرسنگی، سرمای شدید، هیجانات شدید، خستگی، فعالیت فیزیکی شدید، استرس، خشم و اضطراب ایجاد گردد.

رعشه مرتبط با بیماریها:

پارکینسون، بیماری ام اس، پر کاری تیروئید و کاهش قند خون می توانند ایجاد رعشه کنند.

پارکینسون: پارکینسون ایجاد رعشه ایستا می کند (که با حرکت کاهش می یابد)که با کندی حرکت، سفتی عضلات، دشواری در راه رفتن، اشکال در گفتار و خمیدگی قامت همراه است.

پر کاری تیروئید: ایجاد رعشه وضعیتی می کند.

بیماری ام اس: ایجاد رعشه حرکتی می کند.

نکته: مسمومیت با فلزات سنگین و اختلالات متابولیکی نیز می توانند ایجاد لرزش کنند.

آزمایشات تشخیصی نوع رعشه:

1- آزمایش خون (هورمونهای تیروئید، گلوکز خون و تعداد گلبولهای خون)

2- آزمایش ادرار.

3- سی تی اسکن و ام آر آی (mri)از سر.

درمان رعشه:

رعشه های طبیعی با کاهش استرس و فراگیری تکنیکهای تن آرامی درمان می شوند. رعشه های خفیف نیز تا آنجایی که در فعالیت های روزمره فرد تداخل ایجاد نکرده باشند نیازی به درمان ندارند.

درمان رعشه های شدید:

1- درمان دارویی: تجویز آرام بخشها، بلوک کننده های بتا، ضد تشنج ها (پروپرانولول، پریمیدون، کلونازپام)

2- تزریق بوتوکس(botox): درون عضلات درگیر که باعث فلجی آنها می شود.

3- تالاموتومی (thalamatomy): برداشت بخشی از تالاموس.

4- تحریک عمیق مغز(dbs):به کاشت ضربان ساز(pacemaker)در مغز می گویند. این دستگاه با ارسال پالسهای الکتریکی به تالاموس باعث قطع سیگنالهایی که در تالاموس ایجاد رعشه می کنند، می شود.

منبع: مردمان

لرزش دست ها را جدی بگیرید

لرزش دست ها در انسان از جمله مشکلاتی است که ممکن است انسان را در هر سنی گرفتار کند.

لرزش دست‌ها هنگام عصبانیت، اضطراب، خستگی بیش از حد، ورزش‌های پراسترس و کار زیاد روزمره از موارد شایعی است که در اکثر بیماران مراجعه‌کننده به چشم می‌خورد.

لرزش دست ها می‌تواند در اثر بیماری‌های عمومی مثل سوءتغذیه یا ضعف باشد، یا در اثر مشکلات غددی مثل پرکاری تیروئیدکه لرزش و تعریق دست‌ها از علائم آن است.

همچنین لرزش دست ها می‌تواند جنبه ارثی داشته باشد که این نوع لرزش در سنین پایین‌تر شروع شده و در شرایط خستگی و استرس بیشتر می‌شود و با دارودرمانی مناسب قابل کنترل است.

چه موقعی لرزش دست ها را باید جدی گرفت؟

مواقعی که لرزش دست ها در سنین پایین‌تر شروع می شود، یا با علائم دیگری همراه است، یا با گذشت زمان بیشتر شده و پیشرفت می کند، باید جدی گرفته شود.

در بیماری‌های ارثی یا اکتسابی مانند بیماری‌های تحلیل برنده مغز مثل MS (ام اس)، یا بیماری‌های مخچه‌ای یا پارکینسون این نوع لرزش‌ها دیده می‌شوند.

نوعی از لرزش دست که هم در میانسالی و هم کهنسالی دیده می‌شود، در اثر ابتلا به بیماری پارکینسون است که این بیماری به علت کم شدن رنگدانه‌های غدد قاعده‌ای مغز رخ می دهد و همراه با کندی حرکات بدن، سفتی و خشکی اندام‌ها بوده و به لحاظ ماهیت پیشرونده آن باید تحت درمان متخصص مربوطه قرار بگیرد.

بیماری MS نیز می‌تواند با لرزش دست ها و عدم تعادل خود را نشان دهد که این جزو علائم هشداردهنده یک بیماری جدی است.

آلودگی هوا، مسمومیت با فلزات سنگین از جمله سرب و کبالت نیز می‌تواند موجب لرزش دست ها در سنین پایین‌تر شود.

مصرف موادمخدر و ترکیبات آمفتامین و داروهای روان‌گردان و استفاده بی‌رویه از داروهای اعصاب که به طور خودسرانه صورت می‌گیرد هم می‌تواند عامل لرزش دست ها شود.

لرزش دست ها گاهی می‌تواند عارضه مصرف داروهایی باشد که برای درمان یک بیماری استفاده می شوند، مثلا سالبوتامول که در درمان تنگی نفس استفاده می‌شود.

مصرف بی‌رویه الکل در جوامع غربی، بی‌خوابی و شب زنده‌داری نیز یکی از علل ایجادکننده لرزش دست ها است.

بنابراین برای پیشگیری از این عارضه باید از نظر تغذیه ای، به مصرف کافی سبزی ها، میوه‌ها و پروتئین توجه کرد و از مصرف بی رویه ی قهوه و چای و محرک‌های مغزی، داروهای روان‌گردان و خواب‌آور به صورت خودسرانه پرهیز کرد.

همچنین در زمان آلودگی هوا باید از خروج غیرضروری از منزل خودداری نمود.

یکی از دلایل اصلی ابتلا به یبوست، کم‌تحرکی و ورزش نکردن است

یبوست چیست؟در حالت عادی، زمانی که غذایی به دهان برده می‌شود دندان‌ها به کمک بزاق به جان آن افتاده و روانه معده‌اش می‌کنند. این مواد غذایی در داخل معده به کمک شیره معده هضم شده و سپس راه روده‌ها را در پیش می‌گیرد. در طول این روند مواد مغذی موجود در غذای خورده شده توسط پرزهای روده جذب و وارد جریان خون می‌شوند. این مواد مغذی حدود 8 ساعت بعد از گوارش در هر دقیقه 0/5 سانتی‌متر پیش می‌روند و هر آنچه جذب نشده است مدفوع را تشکیل داده و در کولون پیش می‌روند.
غدد داخل کولون آب مدفوع را گرفته هزاران باکتری از این مواد زائد تغذیه می‌کنند. انقباض‌های جداره روده‌ها مدفوع را به سمت روده راست (رکتوم)پیش می‌برند. در واقع مواد غذایی بین بیست تا چهل ساعت بعد از مصرف به آخر خط می‌رسند. اگر شما هر هفته کمتر از سه مرتبه دفع داشته باشید می‌شود گفت که دچار مشکل یبوست هستید. معمولاً افراد مسن بیشتر در معرض این مشکل قرار دارند به خاطر اینکه تحرک بدنیشان کمتر است و داروهای بیشتری مصرف می‌کنند که ممکن است باعث تشدید مشکل شود. یبوست در بین خانم‌های باردار نیز رایج است.

یبوست از دیدگاه طب سنتی «ام الامراض» یا «مادر بیماری‌ها» است. به همین دلیل است که در مراجعه به مطب‌های متخصصان طب سنتی، یکی از اولین پرسش‌ها این است که «آیا شکمتان خوب کار می‌کند یا نه؟»
حتی گفته می‌شود بسیاری از بیماری‌های روانی، کج‌خلقی‌ها، عصبانیت‌ها و. نیز ریشه در یبوست دارند، بنابراین برای داشتن زندگی سالم، لازم است حتماً به درمان و پیشگیری از یبوست بپردازیم، اما گاهی یبوست نسبت به درمان‌های معمول مقاوم است و حتی با مصرف ملین هم برطرف نمی‌شود. در این صورت چاره کار چیست؟ دراین مطلب پاسخ این پرسش را خواهید گرفت.
راهکارهای درمانی برای یبوست

برای درمان یبوست هر غذایی را به جایش بخورید!
هر غذایی را به جایش بخورید! تغذیه نامناسب، مصرف غذاهای خشک و خوراکی‌های ناسازگار با مزاج از دیگر دلایل بروز یبوست هستند. علاوه بر این‌ها باید به مصلحات و تدابیر تعیین‌شده برای مصرف خوراکی‌ها در هر منطقه از کشور توجه کرد. مثلاً اگر مازندرانی‌ها برنج مصرف نکنند، دچار یبوست می‌شوند درحالی‌که ساکنان تهران ممکن است با خوردن برنج یبوست بگیرند یا اگر ماهی در مازندران خورده شود، مشکلی ایجاد نمی‌کند اما اگر در یزد مصرف شود، ممکن است یبوست و نفخ را به دنبال داشته باشد.

با پیاده‌روی به جنگ یبوست بروید!
با پیاده‌روی به جنگ یبوست بروید! یکی از دلایل اصلی ابتلا به یبوست، کم‌تحرکی و ورزش نکردن است. به گفته بوعلی سینا، اگر مداوم ورزش کنید، هیچ‌گاه دچار یبوست نخواهید شد. البته منظور ورزش‌های سنگین نیست چراکه برخی از ورزش‌ها می‌توانند باعث یبوست شوند. بهترین فعالیت‌های فیزیکی برای رفع یبوست، پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری و حرکت‌های تقویت‌کننده عضلات شکم هستند. درواقع ورزش کردن و قرار گرفتن در هوای آزاد، نوعی ملین طبیعی محسوب می‌شود و از یبوست پیشگیری می کند.
تند غذا خوردن باعث یبوست می شود
هر لقمه را 30 بار بجوید! تند غذا خوردن باعث ایجاد تشنگی و یبوست می‌شود و آهسته جویدن و صرف غذا با آرامش خاطر به پیشگیری از یبوست، چاقی و کبد چرب کمک می‌کند، بنابراین بهتر است هر لقمه غذا را 30 تا 40 بار بجوید و بعد قورت دهید. این کار باعث سیری زودرس، کم شدن حجم غذای مصرفی و هضم بهتر مواد غذایی نیز می‌شود. علاوه بر این‌ها، توصیه می‌شود تا وقتی گرسنه نشده‌اید، غذا نخورید. روی هم خوردن مواد غذایی مختلف نیز باعث سوءهاضمه می‌شود.

برای جلوگیری از بروز یبوست اجابت مزاج را به تعویق نیندازید!
اجابت مزاج را به تعویق نیندازید! برای جلوگیری از بروز یبوست باید عمل تخلیه را در ساعت‌های معینی انجام دهید. خیلی از افراد این توصیه را برای کودکانشان به کار می‌برند و به آن‌ها می‌گویند صبح‌ها بعد از بیدار شدن از خواب و شب‌ها قبل از خوابیدن دستشویی بروند اما خودشان به آن عمل نمی‌کنند درحالی‌که به تعویق انداختن عمل دفع و نگه‌داشتن فضولات در بدن می‌تواند باعث یبوست و مشکل‌های متعدد شود. نوشیدن مایعات به‌اندازه کافی نیز می‌تواند به رفع یبوست کمک کند. در فصل‌های سرد هم که بلغم در بدن رسوب می‌کند، توصیه می‌شود صبح‌ها ناشتا یک استکان آب جوش بنوشید. این عمل باعث لینت مزاج می‌شود.

فست‌فودها و غذاهای آماده باعث یبوست می شود

تغذیه خود را اصلاح کنید
در طب سنتی، اعتقاد بر این است که مصرف بعضی خوراکی‌ها مثل بادمجان، عدس، گوشت‌های نمک‌سود شده، ماهی‌های شور، شیرینی، قهوه، شکلات، چای پررنگ، سبزی‌های تند، خوراکی‌های ترش و قابض مثل آبغوره، فست‌فودها و غذاهای آماده و همچنین آب یخ می‌تواند باعث یبوست شود. در مقابل، غذاهایی مثل اسفیدباج (آبگوشت جوجه یا بزغاله و گوشت‌های راحت‌هضم همراه با سبزی‌هایی مثل اسفناج و کدو و.)طبیعت گرم و تر دارند و روده‌ها را مرطوب می‌کنند.

گوشت مرغ چاق و بال جوجه یا مرغ نیز باعث لعاب‌دار شدن خوراک و نرم شدن مدفوع می‌شود؛ به‌خصوص در کسانی که سوداوی مزاج هستند. از طرفی، مصرف مرغ همراه دارچین، بادام، زیتون و کرفس، شکم پر کردن آن با سبزی‌ها و همچنین آبگوشت خروس با روغن بادام شیرین به رفع یبوست کمک می‌کند. در واقع دارچین لطیف‌کننده و مقوی معده است و نفخ را از بین می‌برد. تخم کرفس نیز جاذب از معده و دافع از روده است؛ یعنی مواد زائد را از معده به سمت روده‌ها جذب و از روده‌ها به خارج از بدن دفع می‌کند. روغن‌زیتون هم ملین است و دل‌درد را برطرف می‌کند البته به‌شرط اینکه غذا با شعله زیاد طبخ نشود و خوراک به‌خوبی جا بیفتد.
درمان یبوست با نسخه طب سنتی

* دفع راحت با جوشانده برگ درخت زبان گنجشک:برگ‌های درخت زبان گنجشک صاف و سبز تیره هستند. بو و عطر این برگ‌ها تا حدودی شبیه به چای سبز است. می‌توان این برگ‌ها را به طور دست‌نخورده یا پاک‌کرده خشک کرد یعنی بدون ساقه میانی. خشک کردن برگ‌ها باید بلافاصله بعد از چیدن باشد. از این برگ‌ها به صورت دمنوش استفاده می‌کنند. به این صورت که یک نوک انگشت از برگ‌های خشک را در یک فنجان کوچک آب در حال جوش ریخته و به مدت 10 دقیقه بجوشانید. درخت زبان گنجشک باعث سهولت عمل دفع شده و روده‌ها را تحریک می‌کند. توصیه می‌کنیم چندین هفته از این گیاه استفاده کنید تا یبوست شما درمان شود.

* در طب سنتی خوردن یک لیوان خاکشیر هنگام صبح، مصرف یک لیوان آب کرفس با آب هویج و همچنین مصرف عرق کاسنی با عسل برای رفع یبوست توصیه می‌شود. همچنین مخلوطی از پودر گل سرخ با ماست بدون چربی، مصرف زیتون همراه با غذا و خوردن روزانه سبزی شوید و جعفری مفید است.

البته می‌توانید متناسب با مشکلتان با پزشک داروساز مشورت کنید تا میزان مصرفتان را مشخص کند. خوشبختانه تاکنون مواردی برای عوارض جانبی این گیاه ذکر نشده است.

دمنوش ریشه گل ختمی یکی از ملین‌های طبیعی برای درمان یبوست

اثرات مفید دمنوش ریشه گل ختمی:گل ختمی از آن «جامه مخملی»‌اش گرفته تا در ترکیب تمام بخش‌هایش سرشار از موسیلاژ است برای همین هم یکی از ملین‌های طبیعی محسوب می‌شود. می‌توانید از ریشه خردشده آن دمنوش تهیه کنید و یا اینکه آن را بجوید. مورد منع مصرفی برای این گیاه وجود ندارد اما اگر شما مشکل خاصی دارید قبل از مصرف حتماً با پزشکتان مشورت کنید.

* همچنین خوردن گیاه آلوئه ورا توصیه می‌شود چون این گیاه تقویت‌کننده معده و روده و سرشار از ویتامین A، B1، B2، B6، است. آلوئه ورا تنظیم‌کننده هضم غذا است و دفع مواد زائد از روده را آسان می‌کند و از یبوست پیشگیری می کند.

* گشنیز نیز در رفع یبوست موثر است. این سبزی تقویت‌کننده معده و ضد باکتری معده و روده است.

* بادرنجبویه نیز از خانواده نعناع است و ویتامین‌های A، B و C دارد و تقویت‌کننده معده و روده بوده و صفرا را از بین می‌برد.

* بارهنگ یکی از آن گیاهان معروف و با خاصیت است. مصرف آن به صورت دمنوش با یبوست مقابله می‌کند. می‌توانید یک نوک انگشت از برگ‌های خشک این گیاه را در یک فنجان آب جوش دم و میل کنید. همچنین می‌توانید برگ‌های تازه آن را داخل سالاد ریخته و مصرف کنید.میوه‌ها و سبزیجات ضد یبوست مصرف میوه و سبزیجات (از همه نوع)به مقابله با یبوست کمک می‌کند. بهترین حالت این است که میوه‌ها را با پوست میل کنید.

* تا جایی که امکان دارد از میوه‌ها و سبزیجات ارگانیک استفاده کنید.توجه داشته باشید که در بین میوه‌ها و سبزیجات برخی خواص ملینی بالایی دارند مانند کیوی، آب سیب، طالبی، آلو خشک و میوه‌های خشک دیگر و در بین سبزیجات نیز می‌توان به اسفناج اشاره کرد.
* برای مقابله با یبوست علاوه بر مصرف مواد غذایی ملین باید فعالیت بدنیتان را نیز بالا ببرید. بی‌تحرکی باعث تنبلی روده‌ها و تشدید مشکل یبوست می‌شود.

چرا به یبوست دچار می‌شویم؟

یبوست علل بسیار متعددی دارد؛ مثلاً حرارت و خشکی روده‌ها می‌تواند باعث سفت شدن مدفوع شود. بعضی افراد هم به دنبال اسهال مزمن دچار یبوست می‌شوند. مصرف داروهای مخدر، شقاق و بواسیر، انسداد در روده‌ها یا مسیر ریزش صفرا به روده، تنگی‌ها و چسبندگی‌ها، کرم‌ها و انگل‌های روده، بیماری‌های عصبی، عضلانی و روانی، تندخویی و عصبانیت، بی‌خوابی، تغذیه نامناسب و سرطان‌ها می‌توانند باعث یبوست شوند. توجه داشته باشید که اگر یبوست به روش‌های ساده درمان نشود، حتماً باید اقدام‌های تشخیصی انجام بگیرد.

طب سنتی معتقد است بعد از خوردن هر وعده غذایی، باید فضولات حاصل از آن دفع شود. البته در این زمینه استثناء هم وجود دارد؛ افراد سالخورده به‌طور طبیعی فضولات دفعی‌شان کمتر است. علاوه بر دفعات اجابت مزاج، قوام مدفوع هم اهمیت دارد. مثلاً ممکن است فرد روزی 4 بار دفع داشته باشد اما اجابت مزاجش همراه با یبوست باشد و با اتمام دفع احساس سبکی نکند.

گردآوری:بخش سلامت بیتوته

منابع:
فارس
هفته نامه سلامت

سلامت نیوز

هموروئید در واقع التهاب عروق و مخصوصا سیاهرگ های ناحیه مقعد یا رکتوم است که خیلی وقت ها به آن توده گفته می شود. این وضعیت ممکن است ناشی از فشار آوردن به منظور حرکت مدفوع و افزایش فشار به ورید ها در شرایطی مانند بارداری، یبوست و بسیاری موارد دیگر باشد.

هموروئید ممکن است داخل مقعد (راست روده)باشد که به آن هموروئید داخلی می گویند و یا می تواند از زیر پوستی به بیرون مقعد بیاید که به آن هموروئید خارجی می گویند.

امروزه هموروئید به عنوان یک بیماری مزمن و شایع در نظر گرفته می شود. تا سن 50 سالگی، حدود 50 درصد بالغین برای دوره ای از زندگی خود با عوارض هموروئید نظیر خارش، احساس ناراحتی و خونریزی مکرر سر و کار دارند.

خوشبختانه امروزه با پیشرفت علم پزشکی، راه حل های درمانی گسترده ای برای هموروئید وجود دارد. خبر خوب تر آنکه بیشتر افراد قادر خواهند بود، با به کار گیری روش های درمانی خانگی و نیز ایجاد تغییراتی در سبک زندگی از بسیاری عوارض آن رهایی یابند.

علائم و نشانه های هموروئید

- خونریزی دردناک در طی اجابت مزاج (ممکن است قطرات خون را در مدفوع و یا دستمال توالت مشاهده کنید)

- احساس خارش و سوزش در ناحیه مقعد

- درد و ناراحتی

- ورم و التهاب اطراف مقعد

- وجود توده در نزدیکی مقعد که ممکن است دردناک باشد

- نشت مدفوع

علائم هموروئید معمولا بسته به محل قرارگیری این بیماری متفاوت است. در هموروئید داخلی توده به سمت داخل روده متورم می شود. در این وضعیت بیمار معمولا نمی تواند این هموروئید را ببیند یا لمس کند. در بیشتر موارد، این نوع هموروئید باعث ایجاد ناراحتی در فرد نمی شود.

از طرف دیگر زور زدن هنگام دفع مدفوع می تواند منجر به خراش توده و خونریزی منجر شود. گاهی گاهی فشار به هموروئید می تواند توده را به سمت بیرون مقعد بیاورد. در این صورت به آن هموروئید بیرون زده می گویند که البته بسیار دردناک است.

هموروئید خارجی در زیر پوست اطراف مقعد قرار می گیرد. این توده نسبت به تحریک و خونریزی حساس تر است و معمولا فرد احساس خارش شدید داشته و این توده با اولین خارش دچار خونریزی می شود. گاهی اوقات خون در کیسه ای در این هموروئید تجمع پیدا می کند. این کیسه خون بسیار دردناک، متورم، ملتهب و البته مستعد پاره شدن و خونریزی است.

چرا به این بیماری مبتلا می شویم؟

عروق (رگ های خونی)اطراف مقعد در اثر فشار به آنها متورم و برآمده می شوند. این عروق ملتهب و برآمده (هموروئید)همچنین می توانند از افزایش فشار داخل رکتوم (راست روده)ناشی شوند.

تصویر کناری، بالشتک مخصوص بیماران مبتلا به هموروئید را نشان می دهد که می تواند موقع نشستن روی صندلی یا زمین زیر باسن خود قرار دهند تا فشار به ناحیه مقعد وارد نشود. این وسیله را می توان از داروخانه یا مراکز فروش لوازم پزشکی تهیه کرد.

در اینجا مهم ترین عوامل این افزایش فشار را بررسی می کنیم:

- زور زدن به منظور دفع مدفوع

- نشستن طولانی مدت برای دفع مدفوع

- اسهال مزمن یا یبوست مزمن

- چاقی

- بارداری

- نزدیکی از راه مقعد

- برنامه غذایی کم فیبر

با افزایش سن، احتمال ابتلا به هموروئید بیشتر خواهد شد، چراکه با افزایش سن بافت های حمایت کننده عروق مقعد ضعیف تر شده و نسبت به اعمال فشار آسیب پذیرتر خواهند شد.

عوارض

1- کم خونی: دفع خون از هموروئید ممکن است باعث کم خونی شود. وضعیتی که در آن تعداد گلبول های قرمز خون کاهش یافته و از حد طبیعی پایین تر می آید. در این شرایط است که فرد همواره احساس خستگی، ضعف و بیماری دارد.

2- هموروئید مرده: اگر جریان خون به هموروئید داخلی قطع شود، به آن هموروئید مرده گفته می شود. این وضعیت می تواند منجر به درد شدید شود که دلیل آن وجود این بافت مرده است.

درمان های خانگی هموروئید

1- حمام آب گرم: استحمام در وان آب گرم یکی از راهکارهای موثر در تسریع بهبودی هموروئید است. برای این منظور لازم است وان حمام را با آب گرم (نه داغ)پر کنید، و در این آب مدت 200 دقیقه بنشینید. این کار را دو تا سه بار در روز انجام دهید تا زمانی که بیماری هموروئید درمان شود.

هشدار: هیچ ماده ای را با این آب مخلوط نکنید. این مواد می توانند هموروئید را بدتر کنند.

2- روغن چریش (neem oil): روغن چریش یک روغن سرشار از ترکیبات طبیعی مفید است که شما می توانید در خانه برای درمان همورئید از آن استفاده کنید. در ابتدا مقعد را با آن تمیز کنید. برای هر مرتبه انجام این کار، دو قطره از این روغن کافی خواهد بود. این روغن قادر به کاهش التهاب عروق درگیر در هموروئید خواهد بود. به عنوان یک راهکار کمکی، این روغن همچنین در کاهش درد و ناراحتی هموروئید موثر خواهد بود. روزی یک مرتبه از این روغن استفاده کنید، تا زمانی که هموروئید به طور کامل درمان شود.

3- نارون کوهی (Witch Hazel): نارون کوهی محصولی مقرون به صرفه و با قیمت مناسب است که در هر داروخانه ای پیدا می شود. این محصول دارویی قابض و جمع کننده است. این دارو اثر قابل توجهی در کاهش ورم و التهاب هموروئید دارد. این محصول معمولا به شکل پدهای مرطوب در داروخانه ها وجود دارد که بیمار آنها را برای دو تا سه دقیقه روی مقعد قرار می دهد. لازم است این کار بعد از هر مرتبه استحمام انجام شود و تا درمان کامل هموروئید، ادامه یابد. غیر از پد مرطوب، شکل قطره و نیز پنبه مرطوب این دارو نیز وجود دارد.

الهه گودرزی

بخش سلامت تبیان